Gün içinde ya da uykuda fark etmeden dişlerinizi sıktığınızı ya da gıcırdattığınızı hiç fark ettiniz mi? Eğer sabah uyandığınızda çene kaslarınızda ağrı hissediyorsanız ya da dişlerinizde aşınma fark ediyorsanız, bu durumun nedeni bruksizm, yani diş sıkma alışkanlığı olabilir.
Bruksizm, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilen yaygın bir problemdir. Genellikle kişi bu alışkanlığın farkında değildir ve ancak çevresindekiler tarafından fark edilir.
Bruksizmin Nedenleri
Bruksizmin tek bir nedeni yoktur, genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. En sık görülen nedenler şunlardır:
- Stres ve kaygı : Günlük yaşamda yaşanan stres, gerginlik ve yoğun iş temposu diş sıkma davranışını tetikleyebilir.
- Uyku bozuklukları: Uykuda farkında olmadan diş sıkmak yaygındır ve genellikle REM uykusu sırasında görülür.
- Diş kapanış bozuklukları (maloklüzyon): Dişlerin çene kapanışı tam oturmadığında, çene kasları dengesiz çalışır ve bu durum diş sıkmaya neden olabilir.
- Bazı ilaçlar ve alışkanlıklar: Kafein, nikotin veya alkol tüketimi, hatta bazı ilaçlar (örneğin antidepresanlar) bu alışkanlığı tetikleyebilir.
Bruksizmin Belirtileri
Bruksizm uzun süre devam ettiğinde hem dişlerde hem de çene ekleminde çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir.
En sık gözlenen belirtiler şunlardır:
- Sabahları çene, şakak veya baş bölgesinde ağrı
- Dişlerde aşınma, düzleşme veya çatlama
- Çene hareketlerinde kısıtlılık veya ses gelmesi
- Diş etlerinde hassasiyet
- Kulak çevresinde ağrı hissi
- Uykuda diş gıcırdatma sesi (özellikle partner tarafından fark edilir)
Bruksizm Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen bruksizm zamanla ciddi problemlere yol açabilir. Diş minesinde kalıcı aşınmalar, diş kırıkları ve çene ekleminde hasar oluşabilir.
Ayrıca sürekli kas gerginliği baş ve boyun ağrılarına neden olur.
Diş sıkma alışkanlığı uzun vadede estetik olarak da yüz hattında değişikliğe yol açabilir; çene kasları büyüyerek daha belirgin hale gelir.
Bruksizm Nasıl Tedavi Edilir?
Bruksizmin tedavisi kişiye özel planlanır ve altta yatan nedenlere göre değişir.
Genellikle şu yöntemler uygulanır:
1. Gece plağı (splint) kullanımı:
Diş hekimi tarafından hazırlanan şeffaf bir plak, dişlerin temasını azaltarak aşınmayı önler.
2. Stres yönetimi:
Stres ve kaygının azaltılması için gevşeme egzersizleri, yoga veya psikolojik destek faydalı olabilir.
3. Kas gevşetici egzersizler:
Çene kaslarını rahatlatan egzersizler düzenli olarak yapılabilir.
4. Botoks uygulaması:
Şiddetli vakalarda çene kaslarına yapılan botulinum toksin (Botoks) uygulamaları kas aktivitesini azaltır ve diş sıkmayı önlemeye yardımcı olur.
5. Kafein ve nikotinden uzak durmak:
Uyarıcı maddelerin azaltılması, özellikle gece diş sıkma sıklığını düşürür.
“Bruksizm, fark edilmediğinde hem diş sağlığını hem de yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur. Dişlerde aşınma, çene ağrısı veya sabah baş ağrısı yaşıyorsanız bu belirtileri önemseyin ve diş hekiminizle görüşün. Erken tanı ve doğru tedaviyle diş sıkma alışkanlığını kontrol altına almak mümkündür.”
